Haluksy utrudniają chodzenie, powodują dokuczliwy ból, są nieestetyczne i bardzo utrudniają dobór obuwia - to problem, z którym boryka się wiele kobiet. Ta deformacja stopy może się również u dzieci oraz mężczyzn, ale zdecydowanie najczęściej dotyka Panie. Jest to spowodowane w dużej mierze noszeniem nieodpowiedniego obuwia - ze zbyt wąskimi czubkami i na wysokich obcasach. Sprawdź, co to są haluksy, jakie są możliwe ćwiczenia na haluksy i jak można usunąć je operacyjnie.
Leczenie haluksów zależy od stopnia zaawansowania choroby. Jeśli zaczniemy działać w początkowym jego stadium to specjalne ćwiczenia stóp na haluksy, wkładki ortopedyczne, dobrze dobrane obuwie i specjalne aparaty na stopę zdecydowanie poprawią stan stóp. W przypadku bardzo zaawansowanych zmian, niestety jedyną skuteczną formą leczenia jest zabieg operacyjny.
Co to są haluksy?
Paluch koślawy (hallux) to choroba zwyrodnieniowa, która powoduje znaczne obniżenie komfortu życia poprzez dolegliwości bólowe i widoczną deformację stopy.
Jak powstają haluksy?
Oczywiście przy badaniu przyczyn choroby trzeba uwzględnić genetyczne obciążenie pacjenta chorobą, jednak za jej główną przyczynę uznaje się zakładanie obuwia ze zbyt wąskimi czubkami, które powodują ściśnięcie stopy, nieprawidłowe ustawienie kości i z czasem ich deformację. Niezdrowe jest również noszenie butów na wysokich obcasach, które zmieniają punkt ciężkości ciała i powodują nadmierne obciążenie stóp.
Długotrwałe stanie i chodzenie w źle dobranym obuwiu przyczynia się do powstawania płaskostopia poprzecznego oraz podłużnego, w wyniku którego następuje rozejście się kości śródstopia i ich nieprawidłowe obciążenie, a także zanik naturalnego wysklepienia stopy, co w znacznej mierze przyczynia się właśnie do powstawania palucha koślawego (hallux valgus).
Objawy haluksów
Często bolą Cię stopy i zastanawiasz się, czy to już początki choroby? Podstawowe objawy to:
- ból całych stóp, który nie ustępuje w spoczynku - to pierwszy niepokojąc objaw, który z reguły występuje na długo przed pojawieniem się widocznej deformacji kości,
- zaczerwienienia i obrzęki palców, ale także kostek,
- częste odciski w okolicach palców,
- ból koniuszka oraz grzbietu palucha,
- charakterystyczne rwący ból podeszwy stopy,
- zmniejszenie odległości pomiędzy poszczególnymi palcami a czasami wręcz wyraźne ich zachodzenie na siebie,
- trwałe zgięcie drugiego oraz trzeciego palca stopy.
Jeśli zauważymy u siebie, któryś z tych objawów, nie powinniśmy zwlekać z wizytą u lekarza ortopedy.
Jak pozbyć się haluksów? Przegląd metod leczenia
Im wcześniej rozpoczniemy leczenie, tym lepiej, ale nawet przy bardzo zaawansowanej chorobie możliwe jest uzyskanie satysfakcjonujących dla pacjenta rezultatów.
Doraźnie pomogą stosowane miejscowo środki przeciwbólowe i przeciwzapalne w postaci maści lub żelu. Jednak, aby trwale pozbyć się haluksów, konieczne jest podjęcie dalszych kroków. W zależności od stopnia zaawansowania choroby stosuje się następujące metody leczenia:
1. Ćwiczenia na haluksy
Są one bardzo skuteczne i przynoszą ulgę w bólu, a także wzmacniają stopę i zatrzymują proces jej deformacji. Dzięki nim można skorygować niewielkie zniekształcenia i zapobiec pogłębianiu się tych większych. Trzeba jednak pamiętać, że konieczne jest ich skrupulatne codzienne wykonywanie przez dłuższy okres.
Najskuteczniejsze ćwiczenia na haluksy to:
- turlanie stopą np. piłeczki do tenisa lub golfa,
- naprzemienne stawanie na placach i piętach,
- chwytanie palcami rozłożonego na podłodze materiału i zwijanie go,
- chodzenie na zewnętrznych krawędziach stóp,
- ćwiczenia poprawiające równowagę przykładowo stawanie na jednej nodze,
- aktywne rozszerzanie palców stóp, które należy wykonywać jak najczęściej.
Ćwiczenia są bardzo ważnym elementem profilaktyki i leczenia palucha koślawego. Ich wykonywanie jest konieczne również u pacjentów po operacji. Tutaj jednak w ramach rehabilitacji wykonuje się je pod okiem fizjoterapeuty, a następnie powinniśmy na stałe wpisać je w swój rozkład dnia, aby zapobiec nawrotowi choroby.
Wystarczy poświęcić na nie około 15 minut każdego dnia.
2. Aparaty korekcyjne
Specjalistyczne kortezy, które odsuwają paluch od następnego palca, tym samym przywracając jego prawidłowe położenie, bardzo często stosowane są w leczeniu palucha koślawego.
Aparaty korekcyjne na haluksy można stosować zarówno na dzień, jak i na noc. Dzięki nim następuje niemalże natychmiastowe zmniejszenie lub całkowita eliminacja dolegliwości bólowych. Zapobiegają one również postępowaniu zmian deformacyjnych w obrębie stopy. Są one skuteczne zarówno w profilaktyce, jak i w leczeniu niewielkich deformacji, a także w rehabilitacji po zabiegach chirurgicznych.
O doborze odpowiedniego aparatu powinien zdecydować lekarz. Obecnie w sprzedaży dostępnych jest wiele różnych modeli tego typu aparatów.
3. Operacja haluksów
Zabieg chirurgiczny nie zawsze jest konieczny. Wykonuje się go wtedy, gdy objawy bólowe u pacjenta są silne i nie ustępują pomimo wdrożonego leczenia zachowawczego (niekiedy zdarza się to nawet przy niewielkiej deformacji).
Operacyjne metody leczenia haluksów
Zabieg według Silvera
Jest to korekcja torebki stawowej, ścięgien i częściowa resekcja głowy kości śródstopia- ta metoda jest wykorzystywana u pacjentów z mniej zaawansowanymi zmianami.
Osteotomia klinowa i półkolista
Operacja ta polega na wycięciu klina kostnego w obrębie zdeformowanej kości, a następnie jego usunięcie albo przemieszczenie w celu pozbycia się deformacji.
Osteotomia Chevrona
Jest wykonywana u pacjentów z niewielką lub średnią deformacją i obejmuje korekcję głowy i kości śródstopia.
Metoda Scarf
Ta technika operacyjna pozwala na wczesne obciążenie kończyny i stabilne zespolenie odłamów kostnych, co jest bardzo cenne, ponieważ umożliwia mniej uciążliwe dla pacjenta, leczenie bezgipsowe. W 2-3 dni po operacji pacjent może obciążać stopę, chodząc w specjalnym obuwiu pooperacyjnym. Powrót do normalnych butów jest możliwy z reguły po około 6 tygodniach od zabiegu.
Zabieg Kellera
Najczęściej wykonywany jest u osób po 60 roku życia, u których jednocześnie występują zwyrodnienia stawu palucha. Polega on na resekcji podstawy paliczka bliższego palucha oraz resekcji wyrośli na głowie pierwszej kości śródstopia. Podczas operacji haluksów wykonuje się również wszycie (interpozycję) torebki stawowej do wnętrza stawu palucha.
Wiele Pań trafia do specjalisty ortopedy dopiero wtedy, gdy haluksy są bardzo zaawansowane i powodują silne dolegliwości bólowe oraz problemy z poruszaniem się. Nie czekajmy aż sytuacja stanie się tak poważna. Warto zasięgnąć porady lekarza oraz fizjoterapeuty od razu, kiedy zauważymy pierwsze objawy haluksów. Przy bardzo niewielkiej deformacji możliwe jest efektywne leczenie zachowawcze bez konieczności wykonywania zabiegu operacyjnego.
Z kolei, jeśli już bardzo cierpimy z powodu zaawansowanej choroby, trzeba wykonać operację haluksów. Obecnie jest ona przeprowadzana nowoczesnymi mniej inwazyjnymi metodami, a czas powrotu do pełnej sprawności po zabiegu uległ znaczeniu skróceniu. Jej efektem jest przywrócenie stopie prawidłowej budowy, powoduje to całkowite ustąpienie dolegliwości bólowych i daje doskonały efekt kosmetyczny. Blizny po zabiegu są bardzo niewielkie i niemal niewidoczne, a palce znowu wyglądają ładnie i bez wstydu możemy nosić latem odkryte buty.